Nieuws

De klinische chemie is deze maand maar liefst 3 hoogleraren rijker geworden! Per 1 oktober is prof. dr. Robert de Jonge begonnen als opvolger van prof. Rien Blankenstein in het VUMC. Prof. dr. Yolanda de Rijke is met ingang van 16 oktober benoemd als hoogleraar klinische chemie in het ErasmusMC te Rotterdam; zij volgt prof. dr. Jan Lindemans op. Nieuw is de leerstoel Genetic Metabolic Diagnostics die prof. dr. Nanda Verhoeven per 1 oktober aan het UMC Utrecht bekleedt.

De NVKC heeft in het kader van het project 'Verstandige Kiezen' een aantal aanbevelingen gepubliceerd voor het aanvragen en interpreteren van laboratoriumdiagnostiek. Zo adviseren we onder andere niet willekeurig algemene diagnostiek aan te vragen, maar laboratoriumtesten gericht in te zetten.

Voorkom belastend onderzoek

Bepaalde aandoeningen komen relatief weinig voor. In dergelijke gevallen kan een huisarts een test aanvragen om de ziekte uit te kunnen sluiten. Om bij een patiënt met darmklachten vast te stellen of het om een chronische ontsteking van de darm of een prikkelbaar darmsyndroom gaat, is de zogenaamde calprotectine-bepaling beschikbaar. Dit is een test om de hoeveelheid calprotectine in de ontlasting (feces) te meten. Calprotectine is een eiwit dat vrijkomt bij ontstekingen in het darmkanaal. Met deze eiwitbepaling kan vooraf geanalyseerd worden of er sprake is van een ontsteking. Wanneer de uitslag van deze test negatief is, kan de arts een aanvullende en voor de patiënt belastende scopie achterwege laten. Deze Verstandige Keuze kan veel schelen, zowel in kosten als in kwaliteit van zorg voor de patiënt.

Een studie uit een universitair medisch centrum laat een reductie zien van 67% in het aantal scopieën bij volwassenen door voorafgaande toepassing van de calprotectine test. Dit wordt ondersteund door een steekproef uit de gegevens  van het laboratorium van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Van patiënten bij wie voor het eerst  feces werden onderzocht  op calprotectine, had 60% een testuitslag onder de ondergrens. Een geruststellende bevinding, waarbij vervolgonderzoek met behulp van scopie niet nodig hoeft te zijn.

De overige Verstandige Keuzes betreffen laboratoriumonderzoek naar kanker en allergie en het al dan niet verrichten van vitamine-onderzoek. Daarnaast hebben we meer en uitgebreide ’zinnige diagnostiek’ op onze website over onder meer hartfalen en reuma. Deze zinnige keuzes zijn opgesteld in samenwerking met de gelieerde beroepsgroepen.

Verstandige Keuzes

De ’Verstandige Keuzes’ zijn onderdeel van de campagne ‘Verstandig Kiezen’. De Federatie Medisch Specialisten en ZonMw willen met deze campagne medisch specialisten en patiënten stimuleren om in gesprek te gaan over het nut en de noodzaak van zorgmogelijkheden. ‘Verstandige Keuzes’ zijn evidence based aanbevelingen waarover artsen en patiënten het gesprek zouden moeten voeren. Zo kunnen zij samen bepalen wat de best passende behandeling is voor deze patiënt. In het programmaonderdeel ‘Verstandige Keuzes’ wordt samengewerkt met de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie (NPCF).

Er zijn ’Verstandige Keuzes’ ontwikkeld over onder andere refluxziekte, hernia, acute wond, radiologie, interne geneeskunde, dermatologie en urologie.

Met deze stelling eindigde kersvers hoogleraar Klinische Chemie prof. dr. Volkher Scharnorst zijn intreerede 'Klinische Chemie van analyse naar informatie' op 4 september jl. in de TU Endhoven. Terugbetaling niet in de zin van besparing op laboratoriumkosten, maar door relevante medische informatie op het juiste moment bij de juiste persoon terecht te laten komen. De stelling wordt onderbouwd door de vele voorbeelden die hij aandraagt vanuit het Expertisecentrum Klinische Chemie, het samenwerkingsverband tussen de factulteit Biomedische Technologie van de TU/e, en de klnische laboratoria van het Máxima Medisch Centrum en het Catharina Ziekenhuis. Binnen dit verband wordt de kennis omtrent fysisch chemische analyses en die van pathofysiologie en diagnostiek gecombineerd om bestaande testen te verbeteren en nieuwe te ontwikkelen. Met behulp van 'big data' technieken moet dit uiteindelijk niet leiden tot een getal, maar tot een patiënt-specifieke conclusie en dus een antwoord op de klinische vraag van een arts. Oftewel ‘personalized health care’.

Ook voor de NVKC is er een boodschap: Point of Care Testing is volgens Scharnhorst ook een vorm van 'personalized health care' en met de komst van het digitale patiëntdossier is het mogelijk om vanuit het laboratorium invulling te geven aan een juiste interpretatie van dit onderzoek. "Naar mijn mening zou het laboratorium in de toekomst een centrale rol moeten spelen in het beheer van alle analysetoestellen, centraal of decentraal of bij de patiënt thuis en de integratie en analyse van de resultaten die met deze toestellen verkregen worden. Ik roep mijn beroepsvereniging dan ook op om in de opleiding tot klinisch chemicus ruimte te maken voor het verwerven van de nodige kennis en vaardigheden hiervoor".

Sinds kort te downloaden in de App Store: de LabTracker, een medische app die ondersteuning biedt bij de interpretatie van opeenvolgende laboratoriumuitslagen van een patiënt. 

Bij het monitoren van patiënten is het soms lastig om een “echte” verandering tussen twee  opeenvolgende laboratoriumuitslagen te onderscheiden van een natuurlijke schommeling.  Labtracker berekent de waarschijnlijkheidskans dat het al dan niet om een echte verandering gaat.

De app is ontwikkeld ontwikkeld door arts-onderzoeker Judith Hilderink, onder begeleiding van  klinisch chemicus Steven Meex van het Centraal Diagnostisch Laboratorium en Richard Koopmans en Roger Rennenberg van de afdeling Interne Geneeskunde van het  Maastricht Universitair Medisch Centrum. Een android versie is nog in ontwikkeling

Een rapportage over LabTracker kunt u lezen in de OORZON zomernieuwsbrief